Μια από τις λαμπρότερες και ενδοξότερες σελίδες της νεότερης ελληνικής ιστορίας, είναι το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου της Κρήτης, στις 9 Νοεμβρίου 1866.
Η ανατίναξη των πολιορκημένων, έγιναν σύμβολα ηρωισμού και αυτοθυσίας και προκάλεσαν μεγάλη εντύπωση σε Ευρώπη και Αμερική, ενισχύοντας το φιλελληνικό ρεύμα.
Η μονή Αρκαδίου βρίσκεται σε απόσταση 22 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 500 μέτρων, στη βορειοδυτική πλευρά του Ψηλορείτη.
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς χτίστηκε η μονή, πιθανότατα όμως ιδρύθηκε μεταξύ 961 και 1204 ή στα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας (12ος αι.). Ιδρυτής της θεωρείται κάποιος μοναχός Αρκάδιος, απ’ όπου πήρε και το όνομα της.
Η Μονή πρωτοστάτης της Ελληνικής Επανάστασης
Ο τουρκικός ζυγός στο νησί της Κρήτης μετρούσε ήδη 250 χρόνια όταν, μετά από συνεχιζόμενους ξεσηκωμούς, Κρήτες επαναστάτες άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Αρκάδι από τις 3 Μαρτίου του 1866 για να φθάσουν το Μάιο να αριθμούν τους 1500 πολεμιστές από όλη την Κρήτη που συγκεντρώθηκαν για να εκλέξουν πληρεξουσίους για τις διάφορες επαρχίες της Κρήτης.
Οι Τούρκοι ζητούν από τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη να διώξει την Επαναστατική Επιτροπή από το μοναστήρι με την απειλή ότι θα το καταστρέψουν αλλά ο ηγούμενος αρνείται.
Στις 24 Σεπτεμβρίου αφίχθηκε ο συνταγματάρχης του Ε.Σ. Π. Κορωναίος με λίγους εθελοντές και ανακηρύχθηκε αρχηγός.
Ο νεοεκλεγμένος αρχηγός της Ε.Π.Σ συνταγματάρχης Κορωναίος κρίνει ότι η τοποθεσία δεν είναι κατάλληλη για άμυνα, όμως ο Ηγούμενος της Μονής Γαβριήλ δεν ήθελε να την εγκαταλείψει.
Έτσι προχώρησε σε αμυντικές προπαρασκευές, εγκατέστησε ως φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ι. Δημακόπουλο και μετέβη στις επαρχίες προς στρατολόγηση πολεμιστών.
Ο τουρκικός στρατός
Ο τουρκικός στρατός, αποτελούμενος από 15.000 τακτικό στρατό και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια, υπό τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά, εξεστράτευσε εναντίον της Μονής.
Παράλληλα ζήτησε από τον ηγούμενο Γαβριήλ να παραδοθεί. Η απάντηση ήταν αρνητική.
Στο μοναστήρι υπήρχαν 964 ψυχές, 325 άνδρες και οι υπόλοιποι γυναικόπαιδα.
Η επίθεση ξεκίνησε στις 8 Νοεμβρίου
Οι Τούρκοι εκείνη τη μέρα, έκαναν τρεις εφόδους. Στη δεύτερη, φαίνεται ότι γκρεμίστηκε από τον βομβαρδισμό η δυτική πύλη.
Αμέσως, μανιασμένος ο Οθωμανικός στρατός αλαλάζοντας μπήκε στο προαύλιο του Αρκαδίου, ενώ οι υπερασπιστές της Μονής τους χτυπούσαν προξενώντας τους σημαντικές απώλειες.
Όσα γυναικόπαιδα γλίτωσαν απ’ τη σφαγή, άλλα έτρεχαν προς τα κελιά της ανατολικής πλευράς και άλλα έσπευδαν να ασφαλιστούν στην πυριτιδαποθήκη.
Η τελευταία πράξη του δράματος και μία ακόμα ένδοξη σελίδα της ελληνικής ιστορίας.
Ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης κλείνεται μαζί με άλλους πολεμιστές και γυναικόπαιδα στην πυριτιδαποθήκη. Η πυροδότηση των βαρελιών με το μπαρούτι προκάλεσε την καταστροφή της Μονής και το θάνατο πολλών Ελλήνων αλλά και πολλών Τούρκων εισβολέων.
Λέγεται ότι ο κρότος ακούστηκε μέχρι το Ηράκλειο. Αμέσως μετά, ο Οθωμανικός στρατός όρμησε και κατέσφαξε όσους είχαν κρυφτεί στο ηγουμενείο και σε άλλα σημεία που δεν είχαν γκρεμιστεί από την ανατίναξη, ενώ άλλοι έκαψαν το ναό και λεηλάτησαν τα ιερά κειμήλια.
Όταν αργότερα έφτασε ο Π. Κορωναίος όλα είχαν τελειώσει.
Μονός ο αριθμός των επιζώντων
Από τα 966 άτομα που είχαν κλειστεί στο Αρκάδι μόνο 3 ή 4 κατάφεραν να ξεφύγουν. 114 αιχμαλωτίστηκαν ενώ οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν. Ο ηγούμενος Γαβριήλ είχε σκοτωθεί πριν την ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης.
Ο Δημακόπουλος και άλλοι εθελοντές που αιχμαλωτίστηκαν, βρήκαν τραγικό θάνατο με λογχισμό. Σύμφωνα με μαρτυρίες οι τουρκικές απώλειες κυμάνθηκαν περί των 2500 ανδρών.
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, sansimera.gr, ΚΡΗΤΗ-TV
