Η Δήμητρα Λαμπρέτσα, απόφοιτος της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών και της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών Αθηνών (Τμήμα Γραφιστικής), καλλιτέχνης και εκπαιδευτικός-εμψυχώτρια, γεννήθηκε στα Γρεβενά και δραστηριοποιείται στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας και της Ευρώπης.
Έχει εργαστεί ως σκηνογράφος, ζωγράφος και καλλιτεχνική υπεύθυνη σε κινηματογραφικές παραγωγές και θεατρικές σκηνές (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, Λυρική Σκηνή). Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις ζωγραφικής στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, ενώ κατά το τελευταίο διάστημα ξεκίνησε παρουσιάσεις με εικαστικά-μουσικά δρώμενα, εμπνευσμένα από το εικαστικό της έργο.
Από το 2002 μέχρι σήμερα συνεργάζεται με ερευνητικές ομάδες κάνοντας αναπαραστάσεις παλαιοντολογικών και αρχαιολογικών ευρημάτων, όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, το Μουσείο Αιανής Κοζάνης, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου και το Παλαιοντολογικό Μουσείο Μηλιάς Γρεβενών.
Ο φακός του gr-news βρέθηκε στην πρόσφατη έκθεση της κ. Λαμπρέτσα με τίτλο “ανθρώπινοι δρόμοι” που πραγματοποιήθηκε στα Γρεβενά και ήταν προγραμματισμένο να διαρκέσει από τις 10. μέχρι τις 20. Αυγούστου 2018 αλλά λόγω αυξημένου ενδιαφέροντος παρατάθηκε μέχρι τις 27.08.2018.
Η γνωριμία με την εικαστικό Δήμητρα Λαμπρέτσα είναι βέβαιο ότι σε παρασύρει σε δρόμους ποιοτικούς, τόσο στην ανθρώπινη διάσταση όσο και στην τέχνη.
Τι σημαίνει η τέχνη για εσάς, κυρία Λαμπρέτσα;
Η τέχνη είναι ένα μέσο επικοινωνίας. Κάθε άνθρωπος έρχεται στη ζωή με κάποιες ικανότητες τις οποίες είναι καλό να τις χρησιμοποιεί, έτσι ώστε να επικοινωνήσει , να παράγει και να προσφέρει στην κοινωνία.
Η τέχνη έχει διάφορες μορφές, όπως την εικαστική , την μουσική, και πολλές άλλες. Εγώ μέσα από την εικαστική έκφραση έχω βρει έναν κώδικα επικοινωνίας, μέσω του οποίου μπορώ να ερμηνεύω τη ζωή και να μεταφέρω μηνύματα.
Ο εικαστικός λόγος είναι συνυφασμένος με την επικοινωνία μέσω της εικόνας και η ζωή μας καταγράφεται κατά μεγάλο μέρος με εικόνες.
Κάνετε τέχνη σε περίοδο κρίσης. Τι σημαίνει αυτό για εσάς προσωπικά και πώς επηρεάζεται η τέχνη από την κρίση;
Νομίζω πως σε εποχές κρίσης, η τέχνη γίνεται ακόμα πιο αναγκαία και παραγωγική. Κάποιος έγραψε: «Η τέχνη είναι το υποκατάστατο της ανισορροπίας».
Επειδή όντως σε εποχές κρίσης, η ανισορροπία είναι πάρα πολύ έντονη, η τέχνη έρχεται να ισορροπήσει τα δεδομένα. Έρχεται να εκφράσει την άποψη της και αν μπορεί να τα διορθώσει.
Σε εποχές κρίσης αν δε βλέπεις την τέχνη μόνο για οικονομικό όφελος, μπορείς να βοηθήσεις κοινωνικά. Πιστεύω ότι είναι η βαριά βιομηχανία ενός πολιτισμού. Η τέχνη μπορεί να βγάλει μία χώρα από την κρίση στα σίγουρα. Επίσης υπάρχουν πολλοί τρόποι να δημιουργήσεις παρόλο την κρίση και την οικονομική ανέχεια..
Για παράδειγμα η δημιουργία με υλικά που υπάρχουν γύρω μας όπως είναι η άμμος στην θάλασσα και στα ποτάμια. Με την άμμο μπορείς να δημιουργήσεις γλυπτά.
Η ιδέα με τη γλυπτική στην άμμο, πως δημιουργήθηκε;
Η ιδέα με τη γλυπτική στην άμμο ξεκίνησε ένα καλοκαίρι στην Ολυμπία, πριν από 4 χρόνια περίπου, κάνοντας ένα γλυπτό για να ευχαριστήσω την ανιψιά μου. Ένοιωσα από εκείνη τη στιγμή και μετά ότι αυτό με μαγνήτισε. Όταν επέστρεψα στην Αθήνα στην περιοχή του Σχοινιά, ξεκίνησα να κάνω τα πρώτα γλυπτά τα οποία είχαν αναφορά στην Αρχαία Ελλάδα.
Αυτό ενώ στην αρχή ήταν κάπως διστακτικό από μέρους μου, στην πορεία είδα ότι ήθελα να κάνω κι άλλα. Έβλεπα τον κόσμο να με ακολουθεί, να με παρακολουθεί και να χαίρεται.
Ένοιωσα να με συνεπαίρνει ένα έντονο συναίσθημα ευφορίας , βλέποντας τους ανθρώπους να ξαφνιάζονται με το γλυπτό που απρόσμενα συναντούσαν στην παραλία. Τα γλυπτά που δεν είναι μικρά…αλλά αγγίζουν τα πέντε , δέκα, και είκοσι μέτρα, εκφράζουν μηνύματα. Είναι μία τέχνη που δε ζει μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να ζήσει μία ώρα ή μία εβδομάδα. Μπορεί να ζήσει μια στιγμή ένα τέτοιο γλυπτό, αλλά το μήνυμα που θα περάσει θα το περάσει για πάντα.
Τι μηνύματα περνάτε μέσα από τη δουλειά σας;
Θα έλεγα ότι μάλλον περνάω κοινωνικά μηνύματα εφόσον ζω στο σήμερα και υπάρχω ως κοινωνικό ον. Καταγράφω οτιδήποτε συμβαίνει μέσα από τις εικόνες. Τα μηνύματα είναι πάρα πολλά ανάλογα με την επιρροή. Όταν για παράδειγμα δούλευα στο κινηματογράφο και στο θέατρο, ως σκηνογράφος-ενδυματολόγος, οι επιρροές μου ήτανε από τα παρασκήνια.
Βιώνοντας την ζωή στα παρασκήνια του θεάτρου, έκανα ένα κάδρο τις εικόνες του, τις οποίες τις μετέφερα στο σήμερα με μία αλληγορική σημασία. Έτσι μπορούσα να μιλήσω για το παρασκήνιο γενικότερα το οποίο υπάρχει στη ζωή μας, στο νου μας και στις επιρροές μας.
Έχετε ασχοληθεί πολλά χρόνια με το θέατρο;
Με το θέατρο έχω ασχοληθεί δέκα χρόνια, κάνοντας σκηνικά και κοστούμια. Στη συνέχεια είδα ότι πολύ ενδιαφέρον για εμένα είχε και το θεατρικό παιχνίδι.
Το θεατρικό παιχνίδι όπου δάσκαλοι μου ήταν ο Κος Λάκης Κουρεντζής και ο Σίμος Παπαδόπουλος, είδα την σημαντική βοήθεια που μπορεί να προσφέρει στην εκπαίδευση και στην κοινωνία.
Εκεί βλέπεις πώς μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου και άλλους με έναν πολύ όμορφο τρόπο.
Θα μπορούσατε να μας πείτε δύο λόγια για τη τεχνική στη δουλειά σας. Τι υλικά χρησιμοποιείτε;
Ενώ θαυμάζω πολύ το λάδι και έχω κάνει αρκετά έργα με λάδια, είδα ότι η εποχή μας κ η ταχύτητα που έχουμε, συμβαδίζει πολύ με το ακρυλικό. Το ακρυλικό είναι ένα αρκετά ανθεκτικό υλικό το οποίο δουλεύεται γρήγορα και κρατάει πάρα πολύ καιρό.
Η τεχνική είναι κυρίως ακρυλικά πάνω σε ύφασμα, σε ξύλο, σε χαρτί κ.α. Προτιμώ να κάνω πολλές φορές μεγάλα έργα τα οποία σε ελευθερώνουν εκείνη τη στιγμή που τα δημιουργείς, ενώ στη συνέχεια μπορεί ο θεατής να γίνει μέρος αυτής της εικόνας και να ζήσει κ αυτός τη δική του ιστορία μέσα στο έργο.
Πως συνδέεται η τέχνη με την επιστήμη;
Νομίζω ότι η επιστήμη έχει ανάγκη την τέχνη. Κάποια στιγμή ο Αϊνστάιν είχε πει ότι η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη λογική. Όταν λοιπόν χρησιμοποιείς τη φαντασία σου, τότε μπορείς να ελπίζεις για μεγαλύτερα επιτεύγματα στην επιστήμη.
Στη δική μου περίπτωση η τέχνη συνδέετε μέσα από τις συνεργασίες που έχω κάνει με επιστήμονες.
Για παράδειγμα η συνεργασία μου με τον φυσίατρο κ. Μιλτιάδη Καράβη, έχει δημιουργήσει ένα πολύ σημαντικό βιβλίο-εγχειρίδιο για τον βελονισμό.
Εκεί λοιπόν έκανα όλα τα ανατομικά σχέδια αφού βέβαια περάσαμε δύο χρόνια συνεργασίας και προσπαθούσαμε να δούμε τι ακριβώς θα βάλουμε, έτσι ώστε να είναι ευανάγνωστο για τον επιστήμονα. . Έτσι έγινε ένα βιβλίο, όπου συνδέει αυτές δύο φιλοσοφίες ανατολικής και δυτικής ιατρικής και σου αποδίδει με πολύ ευανάγνωστο τρόπο, όλα τα σημεία του βελονισμού.
Υπάρχει συνεργασία, για παράδειγμα με τους αρχαιολόγους, όπου οπτικοποιώ την οποιαδήποτε σκέψη μπορεί να έχουν με βάση τις έρευνες και τις μελέτες. Κάνουμε λοιπόν αναπαραστάσεις αρχαιολογικών ευρημάτων, έχοντας μόνο ένα μικρό κομμάτι, αναλύοντας τη δομή του και μέσα από τη γνώση υποπτευόμαστε τι περίπου μπορεί να ήταν αυτό.
Ξαναφέρνουμε δηλαδή το παρελθόν στο παρόν. Υπάρχει ακόμα ένα παρελθόν προγενέστερο της αρχαιολογίας όπως είναι η παλαιοντολογία. Έχοντας τα οστά κάποιων ζώων μπορούμε να δημιουργήσουμε μια εικόνα για το πως περίπου μπορεί να ήταν.
Έχει πολύ ενδιαφέρον να μπορείς να αποτυπώσεις το ανείκαστο . Να μπορείς να κάνεις εικόνα δηλαδή κάτι το οποίο δεν υπήρχε και μπορείς πλέον να το παρουσιάσεις.
Έχετε εικονογραφήσει και πολλά παιδικά βιβλία.
Ναι πολλά παιδικά βιβλία, τα οποία και αυτά είναι βασισμένα στη μελέτη, για το πως θα μπορούσε ένα παιδί, να επηρεαστεί και να μάθει μέσα από αυτό. Όπως είναι το βιβλίο ‘Το όνειρο της Μαργαρίτας’ το οποίο και έγραψε η κ. Σ.Γαβριηλίου, όπου αναφέρεται σε ένα λουλούδι το οποίο φεύγει και θέλει να ταξιδέψει.
Στην ουσία αντιπροσωπεύει τον απογαλακτισμό του παιδιού με έναν ήπιο και όμορφο τρόπο. Μέσα από μια εικονογράφηση και ένα κείμενο μπορείς να περάσεις μηνύματα αισιοδοξίας και ωρίμανσης σε ένα παιδί.
Ξεχωρίζετε κάποιο από τα έργα σας και αν ναι γιατί; Πόσο δένεται ένας ζωγράφος ένας καλλιτέχνης με το κάθε έργο του;
Κατά εποχές ξεχωρίζω ένα έργο ή δύο. Αυτό που με δένει με ένα έργο είναι η μόνο η εξέλιξη που θα μπορούσα να έχω μέσα από αυτό. Σε κάθε εποχή παράγεις έναν αριθμό έργων επηρεασμένος από τις συνθήκες της ζωής σου.
Ξεχωρίζω μόνο αυτό που με απασχολεί για να πάω στο επόμενο βήμα.
Αυτό που δύσκολα μπορώ να αποχωριστώ είναι οι σημειώσεις και τα σκίτσα, τα οποία είναι πριν από τη δημιουργία του έργου. Είναι κάποια μικρά βιβλιαράκια με λευκές σελίδες που σημειώνω και καταγράφω. Το σκίτσο είναι πολύ κοντά στην αλήθεια, γιατί είναι η αυτόματη γραφή.
Από τη στιγμή που ξεκινάς να φτιάχνεις ένα μεγάλο έργο βασισμένο στην πρώτη ιδέα, αμέσως αποκτά μία απόσταση, από την αρχική παρόρμηση. Βέβαια σε πολλά έργα μεγάλα προσπαθώ να χρησιμοποιώ αυτήν την παρόρμηση. Μάλλον δε προσπαθώ βγαίνει και από μόνη της, και μπορεί την έννοια του σκίτσου και της αλήθειας να τη δει κάποιος και σε ένα μεγάλο έργο.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια, τα επόμενα βήματα σας;
Γενικά με το χρόνο έχω ένα θέμα… δε σκέφτομαι ούτε το πριν, ούτε το μετά. Δε μπορώ να σκεφτώ ποια θα είναι τα μελλοντικά σχέδια, αλλά το τώρα, που πολλές φορές σου προκαθορίζει και το πώς θα είναι και το μετά.
Αυτή τη στιγμή συνεχίζω να παράγω εικόνες από το σήμερα. Θα μπορούσα να πω όμως τι θα ήθελα. Θα ήθελα ένας τόπος όπως είναι για παράδειγμα τα Γρεβενά, ή όπως είναι η Ελλάδα μας, σε μια γενικότερη κλίμακα, να αρχίσει να συνειδητοποιεί τι σημαίνει τέχνη και πόσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο.
Να μπορέσει όλο αυτό το πράγμα να γίνει ουσία και φιλοσοφία ζωής.
Για μένα δηλαδή η «μελλοντική μου θέληση» … πέρα από τη ζωγραφική… είναι ότι…Θα ήθελα να βλέπω μια χώρα να ανεβαίνει διαρκώς και να αντιληφθεί πλέον την αξία της τέχνης.
Να αντιληφθεί πόσο σημαντικό είναι αυτό και να προχωρήσει σε μια υγιή και ευτυχισμένη κοινωνία.
Για το gr-news
Βίκυ Δοκοπούλου
