Η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία νέα, απρόβλεπτη αλλά αναμενόμενη απειλή, τη μαζική εισβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη συγγραφή και δημοσίευση ψευδοεπιστημονικών άρθρων.
Μια αποκαλυπτική έρευνα του καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη, από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, φέρνει στο φως το μέγεθος του φαινομένου και προειδοποιεί για τους κινδύνους που εγκυμονεί για τη φερεγγυότητα της επιστημονικής γνώσης.
Η αφορμή για την έρευνα δόθηκε όταν, το 2024, δημοσιεύτηκε σε γνωστό επιστημονικό περιοδικό ένα άρθρο που αποδόθηκε ψευδώς στον ίδιο τον καθηγητή Σπινέλλη.
Το περιστατικό αυτό αποτέλεσε την αφετηρία για μια εις βάθος ανάλυση 53 επιστημονικών άρθρων με τις λιγότερες βιβλιογραφικές παραπομπές, τα οποία δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια στο ίδιο περιοδικό.
Τα ευρήματα είναι συγκλονιστικά
48 από τα 53 άρθρα φαίνεται να έχουν παραχθεί από συστήματα παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, χωρίς ουσιαστική ανθρώπινη επιμέλεια ή επιστημονική εγκυρότητα.
Η έρευνα αποκάλυψε, επίσης, ότι πολλά από αυτά τα άρθρα αποδίδονταν ψευδώς σε ερευνητές από κορυφαία πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως το Washington University, το University of California at Berkeley και το Penn State.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι σε δύο περιπτώσεις οι φερόμενοι ως συγγραφείς είχαν αποβιώσει πριν τη δημοσίευση των σχετικών άρθρων, γεγονός που καταδεικνύει το βάθος της παραπλάνησης.
Για την ανίχνευση των άρθρων που είχαν παραχθεί από Τεχνητή Νοημοσύνη, ο καθηγητής Σπινέλλης και η ερευνητική του ομάδα χρησιμοποίησαν αυτοματοποιημένα εργαλεία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων, εξετάζοντας τον αριθμό των βιβλιογραφικών παραπομπών, τα ιδρύματα των συγγραφέων και τα στοιχεία επικοινωνίας τους.
Επιπλέον, εφαρμόστηκε ένα ευρετικό μοντέλο που βασίστηκε στην παρατήρηση ότι οι βοηθοί ΤΝ δυσκολεύονται στη δημιουργία αξιόπιστων βιβλιογραφικών αναφορών, ενώ για την επιβεβαίωση των ευρημάτων αξιοποιήθηκε και το εργαλείο ανίχνευσης ΤΝ Turnitin.
Η μελέτη του καθηγητή Σπινέλλη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας πως χωρίς ουσιαστικά αντίμετρα η ανεξέλεγκτη εξάπλωση δημοσιεύσεων που παράγονται από Τεχνητή Νοημοσύνη απειλεί να υπονομεύσει σοβαρά την εμπιστοσύνη στην επιστημονική κοινότητα και να διαβρώσει τα θεμέλια της ακαδημαϊκής αξιοπιστίας.
Ο ίδιος προτείνει την ενίσχυση της ταυτοποίησης των συγγραφέων, την αναθεώρηση των πρακτικών αξιολόγησης της ερευνητικής παραγωγής και την υιοθέτηση αυστηρότερων ελέγχων για την ανίχνευση ΤΝ στη συγγραφή.
Το φαινόμενο αυτό αναδεικνύει την ανάγκη για άμεση προσαρμογή των ακαδημαϊκών θεσμών στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής. Η επιστημονική κοινότητα καλείται να θωρακίσει τη διαφάνεια, την εγκυρότητα και την αξιοπιστία της, προστατεύοντας την έρευνα και τη γνώση από τις σκοτεινές πλευρές της τεχνολογικής προόδου.
