Σε μια εξέλιξη που αλλάζει τη δυναμική στη νότια Μεσόγειο, η Λιβύη αποτελεί πλέον κοινό μέτωπο για την Ελλάδα, με τις δύο αντιμαχόμενες κυβερνήσεις του εμφυλίου, της Τρίπολης και της Βεγγάζης, να συμφωνούν για πρώτη φορά σε ένα ζήτημα, που δεν είναι άλλο από την αντίθεσή τους στις ελληνικές διεκδικήσεις σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Κρήτης.
Οι εντάσεις ξεχύθηκαν μετά την πρόσκληση που εξέδωσε η Αθήνα για διεθνή διαγωνισμό για την αξιοποίηση υδρογονανθράκων σε περιοχές που η Λιβύη θεωρεί αμφισβητούμενες ή ως δική της θαλάσσια δικαιοδοσία.
Και οι δύο πλευρές της Λιβύης – η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας με έδρα την Τρίπολη και η κυβέρνηση της Βεγγάζης υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ – καταδίκασαν την ελληνική κίνηση ως «παράνομη» και «επιθετική», καλώντας την Ελλάδα να αναστείλει αμέσως όλες τις διαδικασίες.
Η κοινή ανακοίνωση των δύο πλευρών αποτελεί μια σπάνια στιγμή ενότητας στη χώρα που βρίσκεται σε εμφύλιο από το 2014. Οι λιβυκές αρχές επιμένουν ότι οποιαδήποτε δραστηριότητα στην περιοχή απαιτεί προηγούμενη νομική συμφωνία σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ενώ η Αθήνα υποστηρίζει ότι ενεργεί εντός των δικαιωμάτων της.
Άργησε η Ελληνική διπλωματία!
Η αλλαγή στάσης των συμμάχων του Χαφτάρ, που μέχρι τώρα θεωρούνταν αντίθετοι στην τουρκική επιρροή, προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, η οποία ευθυγραμμίζεται με τον Χαφτάρ, πλησιάζει στην επικύρωση του αμφιλεγόμενου Τουρκολιβυκού μνημονίου για τις θαλάσσιες ζώνες, το οποίο αγνοεί τη νομική επιρροή των ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη, στη θαλάσσια οριοθέτηση.
Την ίδια στιγμή, η Λιβύη ενισχύει τη συνεργασία της με την Τουρκία στον τομέα της ενέργειας, με συναντήσεις υπουργών και συζητήσεις για την επιστροφή τουρκικών πετρελαϊκών εταιρειών και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης και της τουρκικής TPAO.
Η Ελλάδα, από την πλευρά της, επαναλαμβάνει ότι ενεργεί πλήρως εντός των δικαιωμάτων της σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και είναι ανοιχτή στο διάλογο, αλλά μόνο στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας.
Η Αθήνα έχει προγραμματίσει επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη, στη Τρίπολη και τη Βεγγάζη στις αρχές Ιουλίου, γεγονός που θα αποτελέσει δοκιμασία για την επανέναρξη του διαλόγου σχετικά με τη θαλάσσια οριοθέτηση.
Σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών, η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμα να παραπέμψει το ζήτημα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως έχει κάνει στο παρελθόν η Λιβύη σε αντίστοιχες υποθέσεις με τη Μάλτα και την Τυνησία.
Η κλιμάκωση της έντασης και η ευθυγράμμιση της Λιβύης με την Τουρκία δημιουργούν νέες προκλήσεις για την ελληνική εξωτερική πολιτική, ενισχύοντας την ανάγκη για διπλωματική δράση και διεθνή συνεργασία στη νότια Μεσόγειο.
