Το μοναστηριακό συγκρότημα της Νέας Μονής, το επιφανέστερο μνημείο των μεσαιωνικών χρόνων στη Χίο, ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αι. με αυτοκρατορική χορηγία.
Νέα Μονή Χίου – ένα όραμα και τρεις αυτοκράτορες
Η Ζωή και η Θεοδώρα, κόρες του βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄ και ανιψιές του Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου, καθώς και ο αυτοκράτωρ Κων/νος Θ΄ ο Μονομάχος, τρίτος σύζυγος της Ζωής, στάθηκαν οι χορηγοί για την κατασκευή του μνημείου.
Κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα μ.Χ. οι ασκητές Νικήτας, Ιωάννης και Ιωσήφ, που ασκήτευαν στο Προβάτειο Όρος της Χίου, είχαν ένα κοινό όραμα. Μία εικόνα της Θεοτόκου, που επέμενε να επιστρέψει εκεί όπου την είχαν ανακαλύψει, σηματοδοτούσε τον τόπο στον οποίο θα κτιζόταν η Παλαιά Μονή Χίου.
Οι ευλαβείς μοναχοί ενημέρωσαν τον εξόριστο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Μονομάχο για αυτήν τη θεοσημία. Ο Κωνσταντίνος τούς υποσχέθηκε να έχει τη μονή κάτω από τη σκέπη του και σφράγισε την υπόσχεσή του χαρίζοντας στους μοναχούς το πριγκιπικό του δαχτυλίδι. Αμέσως μετά την αποκατάστασή του στον θρόνο του Βυζαντίου, ανέγειρε τη Νέα Μονή Χίου, καλώντας για αυτόν τον σκοπό τους σημαντικότερους τεχνίτες, μαρμαρογλύπτες και αγιογράφους. Η Νέα Μονή Χίου, έκτοτε, δεσπόζει στο κέντρο του νησιού, 12 χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη.
Ο Ρωμανός ο Διογένης, ο οποίος διαδέχτηκε τον Κωνσταντίνο και κατόπιν η Θεοδώρα, είχαν πάντοτε τη Μονή υπό την προστασία τους. Η μέριμνα του Θρόνου για τη μονή ήταν συνεχής καθ’ όλη την ύπαρξη του βυζαντινού κράτους.
Μονή Δαφνίου – η ισχύς και το κάλλος
Η Μονή Δαφνίου βρίσκεται στις παρυφές του άλσους Χαϊδαρίου, 11 χλμ. δυτικά από την Αθήνα, στον άξονα που ενώνει, ήδη από την αρχαιότητα, την Ελευσίνα με την ελληνική πρωτεύουσα. Ο χώρος γύρω από τη μονή και μέσα στον περίβολο αποπνέει γαλήνη και δύναμη.
Ο ταξιδιώτης που θα φτάσει έως εδώ πρόκειται να έχει μία κατά πρόσωπο γνωριμία με τον Παντοκράτορα, ένα αριστούργημα της αγιογραφίας με ψηφίδες. Ο φωτογραφικός φακός είναι αδύνατον να αιχμαλωτίσει την πνευματικότητα, τη δύναμη και τη δόξα φωτός που αποπνέει ο Χριστός του τρούλου στο καθολικό της μονής.
Μονή Οσίου Λουκά – ο ασκητής του Ελικώνα
Η μονή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία είναι αφιερωμένη σε έναν ασκητή που γεννήθηκε, έζησε και πέθανε κάτω από τη σκιά του όρους Ελικώνας, κατά τον 10ο αιώνα, τον Όσιο Λουκά τον Στειριώτη. Η μονή είναι χτισμένη σε χώρο που κατά την αρχαιότητα λειτουργούσε ιερό της Στειρίτιδας Δήμητρας.
Πηγή: Visitgreece
Η Μονή Δαφνίου, η Μονή Όσιου Λουκά και η Νέα Μονή Χίου συγκαταλέγονται απο το 1990 στα 17 Ελληνικά Πολιτιστικά Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
